စတုတၳမ႑ိဳင္ကို လက္ခံႏုိင္တယ္လုိ႔ သူတို႔ေျပာတဲ့ စကားလံုးကို ကြ်န္္ေတာ္ကေတာ့ လက္ခံစရာ အေၾကာင္းကို မရွိဘူး

တုိင္းရင္းသားသတင္းမီဒီယာမ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္ေရး၊ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီး ရန္ကုန္သတင္းစာပညာသင္တန္းေက်ာင္း (Yangon Journalism School) တည္ေထာင္သူ သတင္းစာဆရာ ဦးရဲႏုိင္မုိးႏွင့္ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားသည္မ်ားကို ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပ အပ္ပါသည္။

ဝင္းေဇာ္ႏုိင္ 

ေမး ။ တုိင္းရင္းသားသတင္းမီဒီယာေတြ ဆက္လက္ခုိင္မာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ဘာေတြလုိအပ္မလည္းဆရာ။

ေျဖ။ အခုကေတာ့ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာေတြက ရွိေတာ့ ရွိေနတာေပါ့ဗ်ာ၊ ဒါေပမယ့္ ေစ်းကြတ္အေနနဲ႔ ခုိင္ခိုင္မာမာ ရပ္တည္ႏိုင္ဖုိ႔ ခက္ခဲေနတဲ့ အေျခအေနကေတာ့ ေတြ႔ေနရတယ္၊ တုိင္းရင္းသား မီဒီယာမွ မဟုတ္ပါဘူး တုိင္းရင္းသားေဒသမဟုတ္တဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈနည္းပါးတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္းလုိေနရာမ်ိဳးေတြနဲ႔ အျခားတုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္အခ်ိဳ႕မွာ ရွိတဲ့ သတင္းဂ်ာနယ္ေတြဟာ ေစ်းကြတ္မွာ ရပ္တည္ဖုိ႔ ခတ္ခဲတဲ့ အေျခအေနမွာရွိတယ္။ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာအေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အခတ္အခဲေတြထဲမွာ ဘာသာစကားအခတ္အခဲကလည္း ၾကီးၾကီးမားမားရွိတယ္။ တုိင္းရင္းသား ျပည္နယ္တစ္ခုတည္းမွာကိုက မတူညီတဲ့ ဘာသာစကားေတြ သံုးေနၾကတာရွိတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ျမန္မာဘာသာစကားကို အေျခခံျပီး အသံုးခ်ေနတယ္ဆုိေတာ့ တစ္ကယ္တမ္းမွာ ျမန္မာဘာသာစကားအခတ္အခဲရွိတဲ့ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြ ေရဒီယိုေသာတရွင္ေတြအတြက္က အမ်ားၾကီးအခတ္အခဲရွိတယ္။

 တစ္ကယ္ေတာ့ လူတုိင္းက သတင္းအခ်က္အလက္ လိုတာပဲ။ သတင္းအခ်က္အလက္ရမွဘဲ ကိုယ့္မိသားစုအတြက္ လုပ္ငန္းကိုင္ငန္းအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏုိင္မယ္။ ဥပမာ
ေကာက္ပဲသီးႏွံနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ သတင္းေတြလုိမယ္ ေစ်းကြတ္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြလုိမယ္ တဖက္မွာ ရာသီဥတုသတင္းေတြ သိဖုိ႔ လုိအပ္မယ္။ ေနာက္ မတူညီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ မတူညီတဲ့စာေပ သီခ်င္းေတြ ေဖ်ာ္ေျဖေရးေတြ လုိအပ္မယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ အၾကီးမားဆံုး အခတ္အခဲတစ္ခုအေနနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ျမင္တာကေတာ့ ပံုႏွိပ္ပိုင္းအေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ေစ်းကြတ္မွာ ရပ္တည္ဖုိ႔ အင္မတန္ခတ္ခဲေနတယ္။ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ သြားမယ္ဆုိရင္လည္း အခ်ိန္တစ္စံုတစ္ရာထိဘဲ သြားႏုိင္မယ္၊ ေရရွည္မွာ ရပ္တည္ႏုိင္မယ့္ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔အတြက္ မီဒီယာသမားေတြက ကိုယ့္ေစ်းကြက္ကို နားလည္ဖုိ႔ လုိတယ္။

လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေတြ ပိုျပီးေတာ့ ေကာင္းမြန္လာဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ျဖန္႔ခ်ိေရးတင္မကဘူး ပံုႏွိပ္ဖုိ႔အတြက္ ရန္ကုန္လုိ မႏၱေလးကို ျမိဳ႕ၾကီးေတြကို အမွီျပဳေနရတယ္ဆုိရင္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြလက္ထဲ အခ်ိန္မွီေရာက္ဖုိ႔က လြယ္မွာမဟုတ္ဘူး။ တစ္ဖက္မွာ အသံလႊင့္ပိုင္းကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ေရဒီယိုေတြဟာ ပရိတ္သတ္လုိခ်င္ေနတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို မ်ားမ်ားမေပးႏုိင္ဘူး။ သူတုိ႔က သူတုိ႔ေျပာတဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုိ႔ေျပာတဲ့ အစိုးရနဲ႔ အဆင္ေျပတဲ့ သတင္းေတြနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖေရးေတြပဲ ေပးေနတာျဖစ္တယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္က ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေဒသခံေရဒီယုိလို Community လုိဟာမ်ိဳးေတြ ေဒသခံ ဘာသာစကားေတြနဲ႔ လႊင့္ႏုိင္ဖုိ႔လိုတယ္၊ တရုတ္ကထုတ္တဲ့ ေစ်းခ်ိဳတဲ့ ေရဒီယိုတစ္လံုးနဲ႔ မိသားစုတစ္စုဟာ သတင္းအခ်က္အလက္လဲရမယ္ ေျဖာ္ေျဖေရးလည္း ရမယ္ဆုိရင္ အဆင္ေျပတယ္ ဒါမ်ိဳးေတြလုပ္ႏုိင္ဖို႔ အစုိးရက အားေပးသင့္တယ္ထင္တယ္။

ေမး ။ လက္တေလာမွာကဆရာ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ႏုိင္ငံတကာ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ဘဲ ရပ္တည္ေနၾကရတယ္ခင္ဗ်၊ အရင္ စစ္အစုိးရလက္ထက္မွာေတာ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ႏႊယ္ျပီး အလွဴရွင္ေတြက ေထာက္ပံ့ခဲ့ၾကတယ္ခင္ဗ်၊ အခုေတာ့ အစိုးရသစ္ကလည္း ေျပာင္းလဲလာျပီ၊ ဒီမုိကေရစီလုိ႔လည္း ေၾကြးေၾကာ္ေနျပီ အဲေတာ့ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာေတြ အလွဴရွင္ေတြမပါဘဲနဲ႔ ခုိင္ခုိင္မာမာ ရပ္တည္ႏုိင္ဖုိ႔ ဘယ္လုိပံုစံမ်ိဳးေတြနဲ႔ လုပ္လုိ႔ ရႏုိင္မလဲခင္ဗ်။

ေျဖ ။ ႏုိင္ငံတစ္ကာ အလွဴရွင္နဲ႔ သြားတဲ့ဟာကေတာ့ ထာဝရဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ေရရွည္မွာေတာ့ တုိင္းျပည္က ေဒသခံမီဒီယာေလးေတြ ေပၚလာဖုိ႔အတြက္ တက္ႏုိင္သေလာက္ကူညီသင့္တယ္၊ တက္ႏုိင္သေလာက္ကူညီသင့္တယ္ဆုိတာက ဗဟိုဦးစီးခ်ဳပ္ကိုင္မႈနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးဝန္ၾကီး ဌာနကေသာ္လည္းေကာင္း၊ သမၼတရံုးကေနေသာ္လည္းေကာင္း မူဝါဒကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ တစ္ကယ့္ကို သူတုိ႔ ေျမဆီလႊာနဲ႔ သူတုိ႔ ဖြံ႕ျဖိဳးလာဖုိ႔အတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ရမယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ သူတုိ႔ေတြ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကြ်မ္းက်င္မႈအပိုင္းကို သတင္းစာေက်ာင္းေတြကေနတဆင့္ ပံ့ပိုးေပးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖုိ႔လုိတယ္။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္ ပံုႏွိပ္သည္ ထုိက္သင့္သေလာက္ မရွင္သန္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ ေရာက္လြယ္တဲ့ ေရဒီယိုကေတာ့ ရွင္သန္ႏုိင္မယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္။

ေမး ။ ဟုတ္ကဲ့ဆရာ အခုထုတ္ျပန္ထားတဲ့ Broadcasting Law (ရုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္ အသံထုတ္လႊင့္ျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒ ) ထဲမွာ မွတ္ပံုတင္ျပဳလုပ္တဲ့ေနရာမွာ ဗဟိုက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာမ်ိဳးေတြ ပါေနတယ္ခင္ဗ်၊ အဲေတာ့ ျပည္နယ္ေတြမွာ လုပ္ေဆာင္တဲ့ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာေတြမွာ ေနရာေဒသနဲ႔ ဘာသာစကား အခတ္အခဲေတြက ရွိေနျပန္တယ္ခင္ဗ်၊ အဲေတာ့ ဗဟိုကခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာေတြကို ျပည္နယ္ေတြမွာ ခြဲေပးသင့္သလား ဒီလုိခ်ဳပ္ကိုင္ထားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ဆရာ့အျမင္ကို သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်။

ေျဖ ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ အရမ္းဗဟုိကထိန္းခ်ဳပ္လြန္းတာကို အစကတည္းက သေဘာမက်ဘူး၊ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားရင္ ေငြေၾကးအင္အားလည္း နည္းပါးတယ္၊ အစုအဖြဲ႔ ေတာင့္တင္းမႈလည္း မရွိတဲ့ တုိင္းရင္းသား ရုပ္သံမီဒီယာေတြ ထြက္လာဖုိ႔အတြက္ အင္အားနည္းမယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ဘယ္လုိမ်ိဳးျဖစ္လာႏုိင္မလည္းဆုိေတာ့ အရမ္းအုပ္စုၾကီးျပီးေတာ့ ေငြေၾကးေတာင့္တင္းလြန္းတဲ့ အဖြဲ႔ၾကီးေတြကပဲ လုပ္ခြင့္ရေနမွာမ်ိဳးကိုလည္း စိုးရိမ္တယ္၊ အဲဒီအခါက်ေတာ့ အစိုးရက ခ်ဳပ္ကိုင္ျပီး မလုပ္သည့္တုိင္ေအာင္မွ ခ်မ္းသာတဲ့ အဖြဲ႔ၾကီးေတြကဘဲ တစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာ ရွိတဲ့ National မီဒီယာၾကီးေတြကိုလဲ ခ်ဳပ္ကို္င္မယ္ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္မွာလဲ သူတုိ႔ရဲ႕ မီဒီယာကိုယ္ပြားေတြ လုိက္လုပ္တယ္ဆုိတာမ်ိဳးသူတုိ႔ဘဲ ခ်ဳပ္ကိုင္မယ္ဆုိတာမ်ိဳးကိုလည္း စိုးရိမ္တယ္၊ ျဖစ္ႏုိင္မလားေတာ့ မသိဘူး အစုိးရမဟုတ္တဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းလုိမ်ိဳး တစ္ခုကေနျပီးေတာ့ ဥပေဒ စည္းကမ္းကို ထိန္းသိမ္းျပီးေတာ့ လုပ္ေစခ်င္တယ္၊ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ တုိင္းေဒသၾကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို တက္ႏုိင္သေလာက္ခြဲေပးရင္ ေကာင္းမယ္။

ေမး ။ အစုိးရသစ္တက္လာျပီးေနာက္ပိုင္း မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ဆရာဘယ္လုိျမင္ထားလဲခင္ဗ်၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ အစုိးရသစ္လက္ထက္မွာ အျပည့္အဝဘဲ ရေနျပီလား၊ ဒါမွမဟုတ္ မရေသးဘူးဆုိရင္လဲ ဘယ္လုိအရာမ်ိဳးေတြ ရွိေနေသးလည္းခင္ဗ်။

ေျဖ ။ အခုအစုိးရသစ္မွာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့အေနနဲ႔ ေတြ႔ရတာကေတာ့ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးတာရွိတယ္ ဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ၾကိဳဆုိရမယ့္ ကိစၥဘဲ ဒါေကာင္းတဲ့ ကိစၥဘဲ၊ ဒါဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ သေကၤတတစ္ခုကို အမူအယာျပတယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ျမင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလာေလာဆယ္မွာက အစိုးရသစ္သည္ ရက္ပိုင္းအတြင္း လပိုင္းအတြင္းမွာဘဲ ရွိေသးတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အစုိးရသစ္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ အေနအထားဘဲ ရွိေသးတယ္။ တစ္ခုဘဲ ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႔ ျမင္တာကေတာ့ ျပန္ၾကားေရးဝန္ၾကီးဌာနမွာ ဆရာဦးေဖျမင့္က ဝန္ၾကီးအေနနဲ႔ လုပ္ေနတယ္၊ ျမန္မာ့အလင္း ေၾကးမံုက အရင္အစုိးရလုိင္းအဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ဒီအစိုးရတက္လာျပီး ဧျပီ ၁ ရက္ကေနစျပီးေတာ့ပံုစံကအခုမဲဆႏၵရွင္အမ်ားစုသေဘာၾကမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို မီးေမာင္းထုိးျပီးေတာ့ တင္ျပသြားတဲ့ အေျပာင္းအလဲကို ေတြ႔ရတယ္။

သုိ႔ေသာ္ တစ္ဖက္က ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ဒါလဲ အစုိးရကို မီးေမာင္းထုိးျပတာပဲ၊ ဟိုတုန္းကေတာ့ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရကို မီးေမာင္းထုိးျပတာ အခုကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစုိးရကို မီးေမာင္းထုိးျပတယ္၊ ျပည္သူအမ်ားစုကေတာ့ ဒီခ်ဳပ္အစုိးရကို ေထာက္ခံလုိ႔ ဝမ္းသာေသာ္လည္းဘဲ တစ္ဖက္က ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဝန္ၾကီးဌာနဟာ သတင္းစာကိုဆက္ျပီးေတာ့ အစုိးရအာေဘာ္အျဖစ္ ဆက္ျပီးေတာ့ ေမာင္းႏွင္ေနဆဲဘဲ ဆုိတာကုိေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ အဲဒါကို သိပ္သေဘာမက်ဘူး။

ေမး ။ ဟုတ္ကဲ့ဆရာ အေစာကေျပာခဲ့တဲ့ ရုပ္သံမီဒီယာ ဥပေဒမွာပါသလို ဗဟုိထိန္းခ်ဳပ္မႈ မ်ားတဲ့အေနအထားက ႏုိင္ငံတစ္ကာမွာေကာ ရုပ္သံမီဒီယာေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ရင္ ဘယ္လုိေတြရွိလည္းခင္ဗ်။

ေျဖ ။ ကြ်န္ေတာ္ သိသေလာက္ဆုိရင္ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံေတာ့မတူဘူး၊ ႏုိင္ငံတုိင္းမွာေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈက မရွိဘူးမဟုတ္ဘူး ရွိၾကတာပါပဲ။ သို႔ေသာ္ တတိယႏုိင္ငံကေနျပီးေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးစျဖစ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ၾကည့္မယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ခုနကေျပာတဲ့ ေဒသခံအစုအဖြဲ႔ေရဒီယိုေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကေတာ့ အင္မတန္အေရးၾကီးတယ္၊ ျမိဳ႕ငယ္ေလးတစ္ျမိဳ႕မွာ ေရဒီယိုစေတရွင္ တစ္ခုရွိမယ္၊ ဝန္ထမ္းအနည္းငယ္ရွိမယ္၊ သီခ်င္းဖြင့္မယ္ ၊ ခနေနရင္ သတင္းလာမယ္၊ အဲဒီသတင္းထဲမွာ ဒို႔ျမိဳ႕ေလးကို မုန္တုိင္းလာေနျပီဆုိတဲ့ သတင္းလဲ ပါခ်င္ပါတယ္၊ အဲဒီျမိဳ႕က သင္းအုပ္ဆရာေတာ္ ကြယ္လြန္သြားျပီဆုိတဲ့ သတင္းလည္းပါခ်င္ပါမယ္၊ ဒီျမိဳ႕ေလးကို ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ ေျပာင္းလာျပီဆုိတဲ့ သတင္းလည္းပါခ်င္ပါမယ္၊ ျမိဳ႕ေသးေသးေလးတစ္ခုမွာ ေရဒီယို Station တစ္ခု ကမၻာနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္သြားလုိ႔ရတယ္ သူတုိ႔ ေဖ်ာ္ေျဖလုိ႔ရတယ္၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံသတင္းေတြ ေစ်းကြက္သတင္းေတြရတယ္၊ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ အဲဒီမွာ အင္တာဗ်ဴးေတြမွာဝင္ပါခြင့္ ရခ်င္ရမယ္၊ အဲဒါေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဦးစားေပးရင္ေကာင္းမယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ စာကိုမဖတ္တက္တဲ့ မဖတ္ႏုိင္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ ျပည္သူေတြအတြက္ အဲဒီလုိ ေရဒီယုိေတြက ေတာ္ေတာ္အေရးၾကီးတယ္။ တစ္ကယ္လုိ႔ ျပန္ၾကားေရးဝန္ၾကီးဌာနကသာ ႏုိင္ငံတစ္ကာနဲ႔ ပူးေပါင္းျပီးေတာ့ ေဒသခံအစုအဖြဲ႔ေရဒီယုိမ်ိဳးေလးေတြကို ကူညီလုပ္ေပးႏိုင္ရင္ ေကာင္းမယ္။ အင္ဒုိနီးရွားမွာ ၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ စူနာမဏီတုိက္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ လူေတြရဲ႕ အသက္ကို ကယ္တင္ခဲ့တာ အဲဒီ အစုအဖြဲ႔ေရဒီယုိေလးေတြဘဲ။

ေမး ။ အခုဆုိရင္ဆရာ ဂ်ာနယ္ေတြအေနနဲ႔ ေစ်းကြက္အရသိပ္အဆင္မေျပတာေတြ ရွိလာတယ္၊ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔လည္း သတင္းေလာကကိုစြန္႔ခြါျပီး အျခား အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပိုင္းကို ကူးသြားတာေတြ ေတြ႔ေနရတယ္ခင္ဗ်၊ အဲဒီေတာ့ မီဒီယာ သမားေတြေကာ သတင္းစာဂ်ာနယ္ေတြ ဆက္လက္ရပ္တည္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ ဆရာ ဘယ္လုိအၾကံမ်ိဳးေပးခ်င္ပါသလည္းခင္ဗ်။ မီဒီယာေလာက ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ ဘာေတြ လုိအပ္္မလည္းဆရာ။

ေျဖ ။ အခုတကယ္ ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရတာက ပံုႏွိပ္မီဒီယာပဲ ဟုတ္တယ္မုိ႔လား။ ပံုႏွိပ္မီဒီယာေတြ ပိတ္ရတာရွိတယ္၊ ဝန္ထမ္းေတြေလ်ာ့ခ်ရတာေတြရွိတယ္၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေရး ခတ္ခဲေနတယ္ဆုိတာ ကြ်န္ေတာ္ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ်ၾကားေနရပါတယ္။ အဓိကေတာ့ သတင္းစာေတြ ေသဆံုးသြားတာ မဟုတ္ဘူး၊ ပံုႏွိပ္သတင္းစာေတြ ေစ်းကြက္မွာ အေျခမလွတာပဲ ျဖစ္တယ္။ လက္တစ္ဆုပ္စာ ပံုႏွိပ္သတင္းစာဘဲ အေျခလွတယ္၊ အမ်ားစုက အေျခမလွဘူး ရုန္းကန္ေနရတယ္၊ တစ္အခ်က္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ကို လက္ခံရမွာက လူေတြ သတင္းရယူတဲ့ ပံုစံက ေျပာင္းကိုေျပာင္းေနျပီး၊ Digital သြားမယ္ေပါ့ဗ်ာ၊ Online ကေနတစ္ဆင့္ Face book ကေနတစ္ဆင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ယူမယ္၊ ေရဒီယိုကေန သတင္းအခ်က္အလက္ကိုယူမယ္ဆိုေတာ့ ပံုႏွိပ္သတင္းစာေတြ အေနနဲ႔ သတင္းေတြကို ျဖန္႔ေဝတဲ့အခါမွာ မဟာဗ်ဴဟာ ေျပာင္းကိုေျပာင္းလဲဖုိ႔ သင့္ျပီလုိ႔ေတာ့ ျမင္တာဘဲ။ စကၠဴေတြေပၚမွာ စာလံုးေတြ ရိုက္ျပီးေတာ့ ေမာ္ေတာ္ကား ေလယာဥ္ သေဘၤာ ရထားကတစ္ဆင့္ သယ္ေဆာင္သြားတဲ့ ပံုစံမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ခလုတ္တစ္ခ်က္ ႏွိပ္ယံုနဲ႔စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြဆီ စမတ္ဖုန္းကတစ္ဆင့္ သတင္းေတြေရာက္ သြားရမယ္ဆုိတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ေျပာင္းကိုေျပာင္းရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ ေခတ္ကို ျပေနတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒုတိယအခ်က္က အဲလုိေျပာတဲ့အတြက္ လံုးလံုးပံုႏွိပ္သတင္းစာေတြ မလုိအပ္ဘူးေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ပံုႏွိပ္သတင္းစာေတြ လက္ထဲမွာ ကိုင္ျပီးေတာ့ ဖတ္ေနတဲ့လူေတြ ဒုနဲ႔ေဒးရွိေနေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပံုႏွိပ္ ေန႔စဥ္သတင္းစာ အမ်ားၾကီးေတာ့ ရပ္တည္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ကယ္အရည္အေသြးေကာင္းတဲ့ တစ္ကယ့္ကိုဖတ္လုိ႔ေကာင္းမယ့္ ျဖန္႔ခ်ိေရး ထက္ထက္ျမတ္ျမတ္ျဖစ္တဲ့ သတင္းစာမ်ိဳးကသာ ရပ္တည္ႏုိင္မယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္။

ေမး ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက တုိင္းရင္းသားေပါင္းစံုေနထုိင္ၾကတာဆိုေတာ့ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ အဓိကေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈနည္းေနတဲ့ တုိင္းရင္းသားျပည္နယ္ေတြက မီဒီယာ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္မႈက ဘယ္ေလာက္အေရးပါလဲ ဆရာ။

ေျဖ ။ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာေတြရဲ႕ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္မႈက သူတုိ႔အတြက္ အရမ္းကိုအေရးၾကီးတယ္၊ ဘာေၾကာင့္တုန္းဆုိေတာ့ ရန္ကုန္မွာအေျခစိုက္တဲ့ သတင္းစာ ေရဒီယုိ ရုပ္ျမင္သံၾကားေတြက သူတုိ႔ေဒသနဲ႔ သူတုိ႔စီးပြားေရးနဲ႔ သူတုိ႔အနာဂတ္အတြက္ လႊင့္ေပးႏုိင္မယ္ဆုိတာ ဘယ္ေလာက္ပဲ လႊင့္ေပးႏုိင္မွာလဲ။ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ ထုတ္လုပ္တဲ့ သူတုိ႔ဘာသာစကားနဲ႔ ထုတ္လုပ္တဲ့ သူတုိ႔ လူမ်ိဳးေတြကိုယ္တုိင္ ကိုင္တြယ္လည္ပတ္တဲ့ အရာေတြကသာ သူတုိ႔အက်ိဳးစီးပြား သူတုိ႔ယဥ္ေက်းမႈ ၊ သူတုိ႔အတြက္ ပညာေရး က်န္းမာေရး ဒါေတြကို ေသခ်ာအာရံုစိုက္လုပ္ေပးႏုိင္မယ္ ဆိုေတာ့ အရမ္းကို အေရးၾကီးပါတယ္။ ျမန္မာက အရမ္းကိုမတူညီတဲ့ ဘာသာစကားေကာ ယဥ္ေက်းမႈေကာ ဘာသာေရးေကာ လူမ်ိဳးေရးေကာ အတူညီတာေတြက အရမ္းမ်ားတယ္။ ခ်င္းလိုတစ္ျပည္နယ္ထဲမွာေတာင္မွ ေဒသတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု မတူညီတဲ့ ဘာသာစကားေတြက အမ်ားၾကီးရွိတယ္။

ေမး ။ သူတုိ႔ေတြကိုယ္တုိင္ ဆက္လက္ရပ္တည္ႏုိင္ဖုိ႔က ဘယ္လုိအေကာင္းဆံုးလုပ္ရင္ အဆင္ေျပမလည္းဆရာ။

ေျဖ ။ အခုကလည္း တုိင္းရင္းသားနယ္ေျမ ေဒသေတြမွာလည္း သတင္းစာပညာနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ တက္ကြ်မ္းနားလည္တဲ့ လူငယ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနပါျပီ၊ သူတုိ႔ေတြကလည္း တစ္ကယ့္ သဓိဌာန္ရွိရွိနဲ႔ လုပ္ဖုိ႔လုိမယ္။ သူတုိ႔ေစ်းကြက္ကို သူတုိ႔ တစ္ကယ္နားလည္ဖုိ႔လုိတယ္၊ သူတုိ႔စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြ နားဆင္သူေတြ အဲဒါေတြကို တစ္ကယ္္နားလည္ဖုိ႔ လုိမယ္။ အခုမီဒီယာေတြ စီးပြားေရးအရ မရပ္တည္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနက တုိင္းရင္းသားမီဒီယာမွမဟုတ္ဘူး ရန္ကုန္အတြင္း မႏၱေလးအတြင္းမွာရွိတဲ့ မီဒီယာေတြလည္း မရပ္တည္ႏုိင္တာေတြ ရွိတယ္။ တစ္အခ်က္က သူတုိ႔က မစခင္မွာ ေစ်းကြက္နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး သုေတသနျပဳတာေတြ ေတာ္ေတာ္ကိုရွားတယ္။ ေၾကာ္ညာရွင္ေတြ ဘယ္လုိေရာက္လာႏုိင္တယ္ ေၾကာ္ညာနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး စနစ္တက်လုိက္တာ ကိုယ့္ရဲ႕ ေသာတရွင္ေတြက ဘာေတြျဖစ္မယ္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြက ဘာေတြျဖစ္မယ္ ေနာက္ ဘယ္လိုအေၾကာင္းအရာေတြကို သူတုိ႔က ပိုျပီးသိခ်င္ၾကမယ္၊ ဘာေတြကုိ သူတုိ႔ပိုျပီး သိခ်င္ ဖတ္ခ်င္ၾကမလည္းဆုိတာမ်ိဳး ဒါေတြနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး စနစ္တက်လုပ္တာလည္း အားနည္းတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ႏုိင္ငံတစ္ကာက ေငြေၾကးအရသာ ေထာက္ပံ့ခ်င္ ေထာက္ပံ့မယ္ တစ္ကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဒါသည္ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔က ကူညီႏုိင္တာေတြရွိတယ္ ေသခ်ာထုိင္စဥ္းစားရင္ ေတြ႔ပါတယ္။ ဥပမာ သတင္းစာနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး ျဖန္႔ခ်ီေရးလုပ္တဲ့ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ ကူညီတာမ်ိဳး၊ အခြန္နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီးေတာ့ သက္သာေအာင္လုပ္ေပးတာမ်ိဳး အျခားေသာ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားၾကီးဘဲ ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔က ကူညီလုိ႔ ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက သူတုိ႔ေတြ တစ္ကယ္ရပ္တည္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ အဲဒီ တုိင္းေဒသၾကီးေတြ ျပည္နယ္ေတြမွာရွိတဲ့ အစိုးရနဲ႔ ဗဟိုအစုိးရအပါအဝင္ အားလံုးက ဒီမီဒီယာေတြကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးဖုိ႔လုိတယ္။ အစုိးရနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ရံုးေတြ အပါအဝင္ က်န္းမာေရးကေန ဆက္သြယ္ေရးအထိ အားလံုးရဲ႕ ပံုမွန္ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြကို ရေနမယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဒီမီဒီယာေတြကို ျပည္သူေတြက အားကိုးတၾကီးနဲ႔ နားေထာင္မွာဘဲ။

ေမး ။ လက္ရွိအေျခအေနမွာေကာဆရာ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ အစုိးရရံုးေတြနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး သတင္းထုတ္ျပန္မႈေတြေပၚမွာ ဘယ္လုိျမင္လည္းဆရာ။

ေျဖ ။ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မဆုိးဘူး၊ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မထူးျခားေသးဘူး၊ အဲေတာ့ ဒီခ်ဳပ္အစုိးရအဖြဲ႔ကလည္း ကြ်န္္ေတာ္ၾကားသေလာက္ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ၾကိဳးစားတာေတြ ရွိတယ္။ သုိ႔ေသာ္ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ အစိုးရဌာနေတြက ခုခ်ိန္ထိ သတင္းမီဒီယာဆုိတာ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔တုိက္သူလို႔ ျမင္ေနတဲ့ အျမင္ေတြ မေျပာင္းေသးဘူး။ ဒါက သတင္းမီဒီယာေတြ အတြက္မွ မဟုတ္ဘူး ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္ ဒီခ်ဳပ္အစုိးရအဖြဲ႔မွာေတာင္မွ အလုပ္ လုပ္ရတာခတ္ခဲေနတယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ့္ စိတ္ထဲမွာထင္တယ္။ အခက္အခဲေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီး ရွိေနအုံးမယ္။

ေမး ။ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာေတြ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ေရးနဲ႔ အစုိးရကိုယ္တုိင္က မီဒီယာေတြကို ကူညီႏုိင္ေရးေတြနဲ႔ မီဒီယာ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ေရးေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ဆရာ့အေနနဲ႔ ေျပာစရာရွိရင္ ေျပာႏုိင္ပါတယ္ဆရာ။

ေျဖ ။ ေလာေလာဆယ္မွာ သူတုိ႔မွာ ဥပေဒေတြလည္းရွိတယ္ ဆရာဦးေဖျမင့္ေျပာထားတာက ဥပေဒတစ္ခ်ိဳ႕ဟာလည္း ျပန္လည္သံုးသပ္ရမယ္လုိ႔ ေျပာထားတာရွိတယ္၊ ေလာေလာဆယ္ လုပ္ေစခ်င္တာကေတာ့ ဗဟိုအစုိုးရအဖြဲ႔ တုိင္းေဒသၾကီး ျပည္နယ္အစုိးရအဖြဲ႔ ရံုးေတြဟာ တုိင္းရင္းသားသတင္းမီဒီယာေတြမွမဟုတ္ဘူး အျခားမီဒီယာေတြအပါအဝင္ အားလံုးကို လက္တြဲဖို႔လုိအပ္တယ္၊ သတင္းအခ်ိန္မေရြးထုတ္ျပန္ေပးပါ၊ သူတုိ႔ေတြဆီကသာ တစ္ကယ္မွန္ကန္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြရတယ္ဆုိရင္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတြ ေသာတရွင္ေတြက အားကိုးမွာ၊ လက္တြဲျပီး အလုပ္လုပ္တယ္ဆုိတာ စိတ္တူကိုယ္တူလို႔ ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ ပံုမွန္သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္တာ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ေပးတာ၊ အေရးၾကီးတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မယ္ဆုိရင္ သတင္းစာဆရာေတြ ေခၚေျပာတာ၊ သတင္းသမားေတြအတြက္ ေနရာေတြကို အစုိးရရံုးေတြ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ သီးျခားထားေပးတာ၊ ေနာက္ ဌာနတုိင္းမွာ လွ်ပ္စစ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ပညာေရးဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆက္သြယ္ေရးဘဲျဖစ္ျဖစ္ ေျပာေရးဆုိခြင့္ ရွိသူေတြ ေသခ်ာထားေပးတာ။ ျပီးခဲ့တဲ့ ၈တန္း စာေမးပြဲေျဖတုန္းက မေကြးတုိင္းမွာ ျပႆနာ ျဖစ္ခဲ့တုန္းက ဘာမွကို သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တာေတြ မရွိဘူး။ အဲေတာ့ ျပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရတုန္းကေတာ့ စတုတၳမ႑ိဳင္ကို လက္ခံႏုိင္တယ္လုိ႔ သူတို႔ေျပာတဲ့ စကားလံုးကို ကြ်န္္ေတာ္ကေတာ့ လက္ခံစရာ အေၾကာင္းကို မရွိဘူး။ ေသေသခ်ာခ်ာ လက္တြဲျပီး သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေပးယံုနဲ႔တင္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ကူညီရာေရာက္ပါျပီ။
 ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္ထိ နယ္အစုိးရအဖြဲ႔ေတြမွာ ျခံဝန္းေတြထဲကို ဝင္ခြင့္မရတဲ့ အေျခအေနက ရွိေနဆဲဘဲ။

ဝင္းေဇာ္ႏုိင္ ။ အခုလုိအခ်ိန္ေပး ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ ။ ။